In alles wat te maken heeft met ‘slim zijn’ is de zoektocht naar de juiste term er altijd eentje geweest waar veel gewikt en gewogen werd. De moeilijkheid zit hem namelijk in het gegeven dat geen van de vooropgestelde termen de hele lading dekt en dat er snel uitzonderingen zijn.
Termen als hoogbegaafd, hoogintelligent, cognitief sterk functionerend en getalenteerd komen het meest voor, al zijn er nog meer in gebruik. Wij beperken ons tot deze vier omdat deze het meest bekend zijn onder de ouders.
Een hoogbegaafde heeft een IQ van 130+ en kenmerkt zich door een doelgericht doorzettingsvermogen, creatief probleemoplossend denken, een grote vorm van en drang naar autonomie, het belang van peers rondom zich en hoge intellectuele capaciteiten. Dat gebeurt allemaal op een onderscheidende manier t.o.v. de leeftijdsgenoten. Een hoogbegaafde vindt leren leuk, onderzoekt de toepassingen, discussieert in detail, is diep mentaal en fysiek betrokken, is soms afwezig en dromend, bereikt het meesterschap na 1 of 2 keer oefenen, laat sterke gevoelens en opinies zien, probeert uit de context af te leiden, ontwikkelt ideeën, start projecten en prefereert vaak ouder gezelschap (Sabine Sypré, 2017).
De hoogintelligente heeft een IQ van 115 – 129 en is doorgaans een schoolse presteerder die minder vaak dan de hoogbegaafde behoefte heeft aan complexe taken. Een hoogintelligente houdt van school, begrijpt de bedoeling of de betekenis, beantwoordt de vragen, is gefocust en oplettend in de klas, heeft 6 tot 8 keer herhaling nodig voor meesterschap, luistert met interesse, is ervaren in het vanbuiten leren, begrijpt ideeën, maakt het werk af en geniet van leeftijdsgenoten (Sabine Sypré, 2017).
Er zijn er nog onderscheidende kenmerken en het is zeker geen of-of verhaal. Een mix van beide komt uiteraard voor en is contextueel gebonden. Lees dus zeker nog meer artikels dit dit topic behandelen.
Omdat beide groepen nood hebben aan aangepast onderwijs, bogen verschillende instanties, zoals Project Talent, Prodia en de Vlaamse Overheid zich over de zoektocht naar en de invulling van een term die beide groepen zou omhelzen. Hiervoor werd uiteindelijk gekozen voor Cognitief Sterk Functionerende leerlingen. De term behelst de leerling die voor brede cognitieve vaardigheden en/of prestaties op schoolvorderingentoetsen tot de beste 10% van een relevante vergelijkingsgroep behoort (Prodia, 2019). Het gaat dus zowel over de hoogbegaafden als de leerlingen die niet hoogbegaafd zijn maar wel sterke schoolse prestaties neerzetten.
'Getalenteerd' staat op zich los van de cognitieve sterkte. Naast getalenteerd op cognitief vlak wordt deze term ook gebruikt voor sporters, zangers, meubelmakers, chef-koks, enzovoort…
François Gagné (2004) heeft hier een bijzondere kijk op: de toptalenten komen enkel voor bij wie al over de gave beschikt en onderweg zowel de drive als de ondersteuning en het geluk heeft deze gave om te zetten tot een talent. Oftewel: zijn de wielerprestaties van Wout Van Aert een gelukstreffer of hebben we het over een toptalent die over een gave beschikt en doorheen de jaren met de juiste begeleiding en een portie geluk het tot groenetruidrager schopte in de Tour de France van 2022? Het groeiparcours van een wielrenner als Wout Van Aert is vergelijkbaar met wat een jongere met een cognitieve gave kan doen om van zijn of haar cognitieve gave (en dus inherent een sterkte) een talent te maken.
Even terzijde: we hebben geen weet van de cognitieve sterktes van Wout Van Aert en willen geenszins de indruk wekken dat zijn toptalent zich beperkt tot sport. Integendeel, topsport is in zeer veel opzichten te vergelijken met cognitieve sterktes. Maar daar hebben we het eens over in een andere blog.
Voor ons maakt het eerlijk gezegd niet zoveel uit onder welke noemer de jongere wordt geplaatst. Onze ervaring zegt dat ze hier doorgaans ook geen behoefte aan hebben. Wat ze wel willen is dat we hun honger naar ontwikkeling zien en dat we hen helpen om de voeding te vinden. En ook dit: dat wanneer het moeilijk gaat, ze veilig kunnen terugvallen op de juiste hulp.
Bij Oida schakelen we dus waar dat nodig is en vertrekken we vanuit hun vraag.
Dus, ben je hoogbegaafd, hoogintelligent, cognitief sterk functionerend, getalenteerd of een mix van deze? Je bent welkom. Wout Van Aert ook trouwens😊.
.svg)